Co wspólnego ma algebra, żebra i zebra, a może i yerba, źdźbła ?
Zaraz zobaczymy, może wiele.
Ten artykuł pisze na marginesie mojego słownika etymologicznego, do udziału przy którym zachęcam ciepło. Tu link. Otóż.
Dziś miałam takową deliberację. Czym różni się algebra od arytmetyki. Oba słowa wydawałty się łacińskie, a wcześniej greckie. Okazało się że dodatkowo algebra jest arabskim słowem tyle że niezbyt znanym w arabskim, czyli.. obcym.
Ale zacznijmy od definicji dla jasności wywodu :
arytmetyka : tradycyjne operacje arytmetyczne to dodawanie, odejmowanie, mnożenie i dzielenie. Czasem dodaje się do tej listy takie operacje jak procent, pierwiastek kwadratowy, potęga i logarytm. Arytmetyka wymaga wykonywania ich zgodnie z kolejnością działań.
wiki
ALGEBRA
Dla fanów algebry wstawiam pełne trzy definicje z Wiki, a dla tych, którzy jej nie lubią, a wolą etymologię, wstawiam jedną krótką pod spodem. Proszę się tam szybko przenieść 🙂
Definicja 1
Niech F {\displaystyle {\mathfrak {F}}} będzie zbiorem i niech ς : F → N 0 . {\displaystyle \varsigma \colon {\mathfrak {F}}\to \mathbb {N} _{0}.}
Algebrą sygnatury ς {\displaystyle \varsigma } jest para A = ⟨ A , J ⟩ , {\displaystyle {\mathcal {A}}=\langle A,{\mathcal {J}}\rangle ,} gdzie A {\displaystyle A} jest zbiorem (zwykle niepustym), a J {\displaystyle {\mathcal {J}}} jest funkcją, która elementowi f {\displaystyle {\mathfrak {f}}} zbioru F {\displaystyle {\mathfrak {F}}} przyporządkowuje ς ( f ) {\displaystyle \varsigma ({\mathfrak {f}})} –argumentowe działanie J ( f ) {\displaystyle {\mathcal {J}}({\mathfrak {f}})} w zbiorze A . {\displaystyle A.} Zbiór A {\displaystyle A} nazywamy uniwersum algebry A , {\displaystyle {\mathcal {A}},} funkcję J {\displaystyle {\mathcal {J}}} interpretacją zbioru F {\displaystyle {\mathfrak {F}}} w algebrze A . {\displaystyle {\mathcal {A}}.}
Dla danej algebry A , {\displaystyle {\mathcal {A}},} jej uniwersum oznacza się zazwyczaj jako | A | . {\displaystyle |{\mathcal {A}}|.} Także zamiast pisać J ( f ) {\displaystyle {\mathcal {J}}({\mathfrak {f}})} pisze się A ( f ) {\displaystyle {\mathcal {A}}({\mathfrak {f}})} albo f A . {\displaystyle {\mathfrak {f}}^{\mathcal {A}}.}
Definicja 2
Algebrą[1] nazywamy zbiór G , {\displaystyle {\mathfrak {G}},} na którym określony jest skończony lub nieskończony zbiór Ω {\displaystyle \Omega } operacji n {\displaystyle n} -arnych.
Zbiór symboli operacji Ω , {\displaystyle \Omega ,} dla których wskazane są ich arności nazywa się sygnaturą algebry. Jeżeli operacja ω ∈ Ω {\displaystyle \omega \in \Omega } jest n {\displaystyle n} -arna, to używa się zapisu ω ∈ Ω n . {\displaystyle \omega \in \Omega _{n}.}
Powyższe dwie definicje opisują ten sam obiekt – algebrę ω . {\displaystyle \omega .} W pierwszej definicji zbiór F {\displaystyle {\mathfrak {F}}} jest zbiorem nazw (symboli) operacji algebry, J {\displaystyle {\mathcal {J}}} jest funkcją przypisującą nazwie operację n {\displaystyle n} -arną algebry, a funkcja ς {\displaystyle \varsigma } przypisuje nazwie operacji jej arność.
Definicja 3
Algebrą[4] (lub algebrą ogólną) nazywamy skończony ciąg postaci:
- A = ( A , a 1 , a 2 , … , a m , f 1 , f 2 , … , f n ) , {\displaystyle \mathbf {A} =(A,a_{1},a_{2},\dots ,a_{m},f_{1},f_{2},\dots ,f_{n}),}
gdzie:
- A {\displaystyle A} jest niepustym zbiorem zwanym nośnikiem (albo uniwersum algebry),
- a 1 , a 2 , … , a m {\displaystyle a_{1},a_{2},\dots ,a_{m}} są pewnymi elementami zbioru A {\displaystyle A} (nazywanymi elementami wyróżnionymi),
- f 1 , f 2 , … , f n {\displaystyle f_{1},f_{2},\dots ,f_{n}} są działaniami określonymi w zbiorze A , {\displaystyle A,} przy czym f i {\displaystyle f_{i}} jest działaniem k i {\displaystyle k_{i}} -argumentowym, tzn. f i : A k i → A {\displaystyle f_{i}\colon A^{k_{i}}\to A} oraz k i > 0. {\displaystyle k_{i}>0.}
Dwie algebry:
- A = ( A , a 1 , a 2 , … , a m , f 1 , f 2 , … , f n ) {\displaystyle \mathbf {A} =(A,a_{1},a_{2},\dots ,a_{m},f_{1},f_{2},\dots ,f_{n})}
i
- B = ( B , b 1 , b 2 , … , b r , g 1 , g 2 , … , g s ) {\displaystyle \mathbf {B} =(B,b_{1},b_{2},\dots ,b_{r},g_{1},g_{2},\dots ,g_{s})}
nazywamy algebrami podobnymi (lub algebrami tego samego typu) jeśli m = r {\displaystyle m=r} oraz n = s , {\displaystyle n=s,} oraz dla każdego i ∈ { 1 , 2 , … , n } {\displaystyle i\in \{1,2,\dots ,n\}} działania f i {\displaystyle f_{i}} oraz g i {\displaystyle g_{i}} są działaniami o tej samej liczbie argumentów, tzn. f i : A k i → A {\displaystyle f_{i}\colon A^{k_{i}}\to A} oraz g i : B k i → B . {\displaystyle g_{i}\colon B^{k_{i}}\to B.}
google KRÓTKA DEFINICJA ALGEBRY
-
a system of algebra based on given axioms.plural noun: algebras
część matematyki, w której litery i inne symbole ogólne są używane do reprezentowania liczb i wielkości we wzorach i równaniach. „kursy algebry, geometrii i fizyki newtonowskiej” system algebry oparty na danych aksjomatach. rzeczownik liczby mnogiej: algebra
A teraz przejdźmy spokojnie do naszej etymologii. Moja teza jest taka, że słowa algebra, żebra i zebra, a może i yerba, dźbła – mają coś wspólnego. Dodatkowa teza, a może nie dodatkowa a główna, jest taka, że słowa te mają jak najbardziej swój znany źródłosłow, wbrew temu co się powszechnie uważa, oraz źródłosłow ten JEST SŁOWIAŃKI, A MOŻE NAWET ŚRODKOWO SŁOWIAŃSKI CZYLI STAROPOLSKI.Choć, mozemy po prostu rzec – słowiański, wedle tezy pana Białczyńskiego, że jest tylko jeden język – słowiański, a reszta, w tym polski, czeski i in. to tylko dialekty. Teza ciekawa a w dużej mierze słuszna.
Jak doszłam do mojej tezy, i do moich wniosków. Poszłam za algebrą, nie za arytmetyką. Okazało się, że słowo to wprowadził do greki potem łaciny przez swój traktat pewien, jak się twierdzi, arabski uczony.
Tyle że – ten Arab, w rzeczywistości był Persem i tu już jesteśmy blisko prawdy.
Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi – perski matematyk, astronom, geograf i kartograf. Urodzony w Chorezmie, w latach 813-833 żył w Bagdadzie. Wszystkie jego dzieła zostały napisane po arabsku.
Był Persem, miał dostęp do całej wiedzy, jaka została przeniesiona ze Słowiańskich terenów królestwa SIS przez Zaratustrę. Zapewne. Jest to prawdopodobne, nieprawdaż? Bo czemu nie? Do wiedzy matematycznej, medycznej i wszelkiej. Słowo, o które nam chodzi to al-jabr.
w Słowniku etymologicznym online a raczej Arabic – English dictionary online, s 217, mamy tylko słowo JABR – i wiele wiele znaczeń, – force siła, compulsion przymus, setting of broken bones – składanie złamanych kości ( I TO ZWYKLE SIĘ PODAJE JAKO SŁOWO UŻYTE PRZEZ perskiego matematyka, metaforycznie z przeniesieniem na matmę), reunion of what has been separated – złączenie tego co było rozłączone, reduction of fractures, redukcja ułamków (to właśnie późne użycie matematyczne) , al-jabr algebra, ALE KOCHANI, UWAGA, TO IDZIE DALEJ! predestination przeznaczenie, youth młodość , man mężczyzna , king król , SLAVE! Przydałby się jakiś arabski tlumacz, przyznam. Ale póki, co – cóż przydadzą nam się te ostatnie słowa – bo łączą się z młodością, królem, jednocześnie slave! to niewolnik, ale przecież nie wiemy czy na pewno. Równie dobrze mogło to oznaczać SŁOWIAŃKI, SŁAWA. skoro król i młody i bohater są w towarzystwie. I tu jesteśmy blisko rozwiązania zagadki.
Tu można poczytać więcej o tym , że słowa jabara, al jabr nie ma etymologii w arabskim. A tu więcej o „ojcu algebry ” po angielsku.
Tu jest zaś, co ciekawe oczywiście – albo i nie, całkiem nie zadziwiające mnie, wymówienie słowa algebra po persku. Ok, być moze to słowo weszło tam z arabskiego, ale nie sądzę. Myślę, że było perskie i Al-Khwarizmi po prostu go użył z perskiego. Tyle że.. to słowo nie jest oryginalnie perskie, bo jest SLOWIAŃSKIE.
I teraz – z czym wam się kojarzy:
algebra – a raczej – al – jebr(a) – JE – BRA , JI- BRA. JE- czyli to – brać. , albo – ZE-BRAĆ
i dalej mamy wiec też
zebra – z – brać, ze – brać— zebra jednak może pochodzić sobie od kilku słów – ZE -BRAĆ , ZA – BRAĆ , bo tak się dzikie konie – chwytało i ze stepu zabierało.
I wcale nie pochodzi od żadnego early 17th century: from Italian, Spanish, or Portuguese, originally in the sense ‘wild ass’, perhaps ultimately from Latin equiferus, from equus ‘horse’ + ferus ‘wild’. (wiki) — 17 wiecznego włoskiego portugalskiego itd – czyli equiferus,
bo co to ma z zebrą wspólnego.
ZEBRA – pochodzić też może od innego słowa — żebra oraz źdźbła — bo takie ma umaszczenie, nieprawdaż? tyle że ŻEBRA I ŹDŹBŁA, a także jak najbardziej YERBA (yerba trawa , herbata, napój (JE BRAĆ, ZEBRAĆ) ,
Dlaczego?
jaki mamy rdzeń?
Z / S – BR
R = L = Ł to fonetyczne zmiany i nie będę tu ich tłumaczyć, ale zachodziły , wierzcie mi.
Podobnie znanym zabiegiem jezykowym (jaki język sam sobie reguluje) jest zamianka BR – RB , nie ma problemu, ten sam rdzeń może się czasem przestawić w różnych słowach. Choć zwykle w językach kolejnych , oddalonych od źródłosłowu.
Zebra więc kojarzy się z żebrami i źdźbłami bo tak wygląda , jak wiadomo, oraz z zabieraniem i udomowaniem koni. Myślę, że jak najbardziej były to konie które mogli Słowianie, Persi znać, tym bardziej, że każdy przecież wie juz chyba, że koni nie udomowili Arabowie, tylko Scyci ze stepów Europejsko Azjatyckich, a konie arabskie to najlepiej wychowują i hodują POLACY CZYLI SŁOWIANIE. Z takiego powodu że tradycja u nas tysiącletnia i odpowiednie miejsce ku temu.
Teraz co ma wspólnego źdźbło, żebro i zbieranie? No cóż, myślę że medycznie ma dużo, przecież chodziło o zestawianie kości – takie było pierwotne użycie podobno Al-Khwarizmi, ale ja myślę, że od razu mogła ta etymologia być podwójna — zbierać , zestawiać coś matematycznie, i zestawiać coś biologiczno – medycznie. PRzecież wszystkie te traktaty musiały być w PErsji znane, i nauka ta znana, zarówno medyczna, przyrodnicza jak i matematyczna i wszelka. PRzyszła z krajów słowiańskich z Zaratustrą.
Tak więc słowo algebra pochodzi od słowa – ze- brać, za-brać, brać
ps.. nawiązując jeszcze do tezy o ZŁOTEJ SIORBIE, bodaj u p MAriana Nosala w filmie , czyli wykowanej miesie z inskrypcją – myślę sobie, że słowa równie sobie bliskie to były
Z – BRAĆ, Z – BIERAĆ i SIO – RBAĆ
siorbać w sensie — zbierać , przy czym siorbać jako pić powoli, mogło pójść od Zebrać,
i dalej dopiero mogła być nazwa yerby, jako herbaty, choć cóż..
herbatę się zbiera, i są to małe ŹDŹBŁA .. czasem dróg etymologicznych jest kilka
ps 2 .. acha, żebrać też oczywiście pośrednio od żeber (chudy moze być ten żebrak ), a raczej od ZBIERAĆ , ZEBRAĆ
ps 3 , co do Brucknera, to nędza
coś pisze o tym , że żebro od rzebro, czyli zły zapis.. No nie wiem. To też możliwe że żebro i żebra jakoś tam nie do końća miały coś wspólnego z zebrą, a miały tylko „źdźbła”, choć moja intuicja mi mówi że żebra są tu ważną poszlaką. Tym bardziej, że z było miękkie – Z- JE – BRAĆ, ZIBRAĆ, WIĘC jeśli było miękkie to mogło być miękkim Żi od Ż, Z , a wcale nie miękkim RZ od R.
